Zakład Rozwoju Regionalnego

Historia / History

Studia nad procesami i zjawiskami gospodarczymi i społeczno-kulturowymi w różnej skali geograficznej mają w Instytucie Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego długą tradycję. W 1889 roku Franciszek Czerny opublikował Ogólną geografię handlową ? pierwszy polski podręcznik geografii gospodarczej. Rozwój badań, określanych wówczas mianem antropogeografii, znalazł swój wyraz między innymi w rozprawach habilitacyjnych Ludomira Sawickiego (Rozmieszczenie ludności w Karpatach Zachodnich 1910) i Wiktora Ormickiego (Życie gospodarcze Kresów Wschodnich Rzeczypospolitej Polskiej 1929). W okresie międzywojennym badania z tego zakresu prowadzili również Jerzy Smoleński, Stanisław Leszczycki i Antoni Wrzosek (współautor Antropogeografii wraz z B. Zaborskim, 1939).

Pierwsza jednostka specjalizująca się w badaniach ekonomiczno-geograficznych wyodrębniona została w Uniwersytecie Jagiellońskim dopiero w 1948 roku. Zakładem, a potem Katedrą Geografii Ekonomicznej, kierował początkowo Józef Szaflarski, a następnie Antoni Wrzosek. Rozwinął on szerokie kontakty z ośrodkami naukowymi za granicą, uczestniczył we wszystkich kongresach Międzynarodowej Unii Geograficznej w latach 1960-1976. Był autorem wielu prac z zakresu geografii przemysłu (m.in. Główne okręgi przemysłowe Polski 1972, Geografia energetyki świata 1977), geografii turyzmu, planowania przestrzennego oraz monografii regionalnych. Od 1966 do 1976 roku Antoni Wrzosek stał na czele Zakładu Geografii Regionalnej, który w 1979 roku podzielił się na Zakład Geografii Turyzmu i Zakład Geografii Przemysłu. Kierownikiem Zakładu Geografii Przemysłu był do 1997 roku Bronisław Kortus. Jego zainteresowania badawcze obejmowały przede wszystkim zagadnienia przekształceń okręgów i ośrodków przemysłowych, lokalizacji przemysłu (podręcznik Wstęp do geografii przemysłu 1986), przemian struktury przestrzennej kraju oraz stosunków polsko-niemieckich. Aktywność naukowa na arenie międzynarodowej znalazła swój wyraz w wieloletniej pracy w Komisji Systemów Przemysłowych, a następnie Komisji Przemian Przemysłowych MUG (1974-1990), w tym zorganizowaniu konferencji w Krakowie (1977) i Rabce (1987). W 2000 roku Zakład przekształcił się w Zakład Rozwoju Regionalnego, a jego kierownikiem jest obecnie Bolesław Domański.

Studies of economic, social and cultural processes and phenomena at different spatial scales have long tradition at the Institute of Geography and Spatial Management of the Jagiellonian University. Franciszek Czerny published General geography of trade as the first Polish textbook of economic geography in 1889. The development of what was known as anthropogeography found its expression in the habilitation theses of Ludomir Sawicki (The distribution of population in the Western Carpathians 1910) and Wiktor Ormicki (The economic life of the eastern territories of the Republic of Poland 1929). In the inter-war period, the research in this field was also carried out by Jerzy Smoleński, Stanisław Leszczycki and Antoni Wrzosek (co-author of Anthropogeography with B. Zaborski, 1939).

The first unit specialized in human geography was only created in 1948. The Department, and later the Chair of Economic Geography, was initially headed by Józef Szaflarski, and later by Antoni Wrzosek. He developed extensive contacts with research centers in other countries and took part in all congresses of the International Geographical Union between 1960 and 1976. He is the author of numerous books and papers on industrial geography (e.g. Main industrial districts of Poland 1972, World geography of energy supply 1977), tourism geography, spatial planning and regional monographs. From 1966 to 1976 Antoni Wrzosek was the head of the Department of Regional Geography, which was divided into the Department of Tourism Geography and the Department of Industrial Geography in 1979. The latter was headed by Bronisław Kortus till 1997. His research interests included the dynamics of industrial districts and centers, industrial location (textbook Introduction to industrial geography 1986), changes in spatial economic structures, and Polish-German relations. His international activity manifested itself in the long-term membership in the Commission on Industrial Systems, and later the Commission on Industrial Change of the IGU (1974-1990), and the organization of the Commission?s conferences in Cracow (1977) and Rabka (1987). In 2000 the Department changed into the Department of Regional Development and it is now headed by Bolesław Domański.

Nauka, badania i dydaktyka

  • Rozwój regionalny i lokalny oraz jego uwarunkowania ? identyfikacja regionów sukcesu i regresu gospodarczego
  • Czynniki rozwoju gospodarczego regionów i układów lokalnych ? społeczne, kulturowe, ekonomiczne i polityczne
  • Lokalna i regionalna polityka rozwoju (polityka regionalna)
  • Wpływ samorządów na dynamikę rozwoju gospodarczego i przekształcenia przestrzenne
  • Przekształcenia przestrzeni społeczno-gospodarczej Polski i krajów Europy Środkowo-Wschodniej
  • Przemiany strukturalne w gospodarce różnych krajów
  • Rola innowacji oraz regionalne uwarunkowania rozwoju gospodarki opartej na wiedzy
  • Zagraniczne inwestycje w Polsce ? cechy, uwarunkowania i skutki
  • Lokalizacja zakładów przemysłowych ? czynniki i skutki
  • Dynamika przestrzeni przemysłowej ? przekształcenia miast i regionów przemysłowych
  • Przemiany przestrzennej organizacji przemysłu samochodowego w Polsce i Europie
  • Ekonomiczne i przestrzenne przemiany energetyki w Polsce i Europie
  • Społeczne i ekonomiczne uwarunkowania rewitalizacji miast oraz jej skutki
  • Zagospodarowanie terenów poprzemysłowych w miastach ? instrumenty w zarządzaniu i planowaniu miast
  • Lokalizacja usług dla przedsiębiorstw w skali międzyregionalnej i lokalnej
  • Przestrzenna dostępność usług
  • Przestrzenne zróżnicowanie poziomu życia ? współczesna dynamika i uwarunkowania
  • Społeczne postawy wobec przemian gospodarczych w skali lokalnej i regionalnej
  • Regional and local development ? social, cultural, economic, and political determinants
  • Regional policy
  • The impact of self-government on the dynamics of economic development and spatial change
  • Economic, social and spatial transformation of Poland and Central-Eastern Europe
  • Structural economic change in various countries
  • The role of innovation and the regional development of knowledge-based economy
  • Foreign direct investment in Poland ? characteristics, determinants and effects
  • The dynamics of industrial spaces ? contemporary changes in industrial towns and regions
  • Changes in the spatial organization of automotive industry in Poland and Europe
  • Economic and spatial changes in energy supply in Poland and Europe
  • The transformation of derelict industrial land ? instruments of urban policy
  • Location of industrial plants ? determinants and effects
  • Location of producer services at the regional and local scale
  • Spatial accessibility of services
  • Spatial differentiation in the standard of living ? contemporary dynamics and determinants
  • Social attitudes towards economic change at the local and regional scale

Problematyka badawcza proponowana w pracach magisterskich w Zakładzie Rozwoju Regionalnego

Zrównoważony rozwój miast i regionów

Postawy i zachowania społeczne wobec problemów środowiskowych

Czynniki i bariery rozwoju gmin i regionów

Rozwój i przekształcenia miast przemysłowych

Przemiany przestrzennej organizacji wybranych branż przemysłu i usług w skali krajowej, regionalnej i lokalnej

Społeczne i gospodarcze przemiany przestrzeni miejskiej, w tym postrzeganie przestrzeni miejskiej

Wpływ samorządów i różnych instytucji na rozwój lokalny i zagospodarowanie przestrzenne

Metody badań w geografii społeczno-ekonomicznej